فسا

فسا شهری در ۱۳۵ کیلومتری شرق شیراز، واقع در استان فارس است که مساحتی برابر با ۴۳۰۲ کیلومتر مربع دارد. قدمت شهر فسا به عصر هخامنشیان می‌رسد. فسا در جنوب شرقی استان فارس و در منطقه‌ای نسبتا کوهستانی قرار دارد، بیشتر شهرستان‌ها و روستاهای فسا روی نقاط مرتفع قرار دارند. ارتفاع فسا از سطح دریا،۱۷.۳ متر است، دنباله رشته‌کوه‌های زاگرس به در شهر فسا وجود دارد و از مهم‌ترین ارتفاعات فسا می‌توان به خرمن کوه، کوه گچ، کوه درز و قلات باغی اشاره کرد.

وجه‌تسمیه

نام فسا در کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌های پرسپولیس، «پشی یا» و «بشی» یادشده است. در قرن چهارم فسا یکی از مهم‌ترین شهرهای دارابگرد بود و وسعت آن با شیراز برابری می‌کرد. در برخی منابع، نام فسا در عصر هخامنشی «پسه» یا «پسا» ذکر شده است. این شهر پس از حمله اعراب به فسا تغییر کرد.

فرهنگ و آداب‌ و رسوم

پوشش

پوشش محلی عشایر فارس در بیشتر نقاط این استان برتن افراد دیده می‌شود. یکی از محبوب‌ترین لباس‌های محلی استان فارس لباس عشایر این استان است که پوشش زنان شامل کلاهک، آرخالق، تنبان، پاپوش، روسری، پیراهن و دامن می‌شود. پوشاک مردان عشایر فارس شامل کلاه، پیراهن، آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک می‌شود.

لباس عروس در جنوب استان فارس بیشتر در شهر اوز توسط زنان هنرمند این ناحیه دوخته می‌شود و به روشی که برای تهیه لباس استفاده می‌شود، «خوس بافی» می‌گویند. خوس از الیاف نقره‌ای تشکیل‌شده که به‌جز لباس عروس از آن برای تزئین شلوار، روسری و کلاه و لباس کودکان استفاده می‌شود.

آداب‌ و رسوم

اقوام فارس در مناطق شهری و روستایی شهر فسا، قبل از نوروز آداب و رسوم خاصی دارند و این ایام را جشن می‌گیرند.

یکی از جالب‌ترین رسوم فسا، حجامت کردن قبل از سال نو است. بر اساس باور مردم این منطقه برای شروع کردن سال نو با سلامتی، قبل از تحویل سال باید حجامت کرد.

رنگ کردن تخم‌مرغ و قرار دادن آن بر سر سفره هفت‌سین یکی از زیباترین بخش‌های چیدن سفره هفت‌سین است، در فسا رسم است كه آینه‌ای در كف سفره گذاشته و تخم‌مرغی روي آن قرار می‌دهند و يك عدد انگشتری روی تخم‌مرغ گذاشته و بر اين باور هستند كه هنگام سال نو تخم‌مرغ لرزشی پیدا کرده و انگشتر می‌افتد.

خانواده‌های فسایی در شب یلدا کنار سفره خود مقداری اسپند قرار می‌دهند و آن را روی آتش می‌ریزند تا بوی آن فضا را پر کند. فسایی‌ها معتقدند که بیشتر مردم یا گرم‌مزاج هستند یا سردمزاج و در شب یلدا آن‌هایی که گرم‌مزاج هستند، باید حتما انواع خنکی‌ها مثل هندوانه بخورند تا طبع‌شان برگردد و سردمزاج شوند و آن‌ها که سردمزاج هستند، باید در این شب از انواع گرمی‌ها مانند خرما، رنگینک، انجیر و ارده‌شیره بخورند تا مزاج آن‌ها هم به گرمی برگردد.

گویش

زبان مردم فسا فارسی است و لهجه آن‌ها در طول زمان به فارسی سلیس تبدیل شده است. در برخی از روستاها هنوز هم کلمات و اصطلاحات و کلمات پهلوی قدیم تلفظ می‌شود.

از سوغاتی‌های خوشمزه فسا می‌توان به نان فسایی، شیرینی کماج، نان کنجدی، مسقطی و حلوا اشاره کرد